125 - Als vogels hun kinderen niet meer opvoeden.
3 juni 2018 François Roddier
De bioloog Konrad Lorentz (1903-1989) had opgemerkt dat vogels, wanneer ze zeer talrijk worden, hun kinderen niet langer opvoeden.
Vogels behoren tot de meest ontwikkelde dieren ter wereld, kort na zoogdieren. Net als apen zijn ze in staat tot imitatie. Hierdoor kunnen ze hun kinderen opvoeden. Zo heeft elke familie een bepaald lied dat haar onderscheidt van andere families. Biologen hebben aangetoond dat imitatie altruïstisch gedrag kan veroorzaken, dankzij zogenaamde culturele verwantschapsselectie.
Als er bijvoorbeeld een adelaar nadert, roept een kleine vogel een kreet. Daarmee trekt hij de aandacht van de adelaar naar zich toe en brengt hij zijn leven in gevaar. Dit gedrag kan op geen enkele manier van genetische oorsprong zijn, omdat het anders snel zou leiden tot de verdwijning van het gen in kwestie. Het is daarom noodzakelijkerwijs van een cultureel type (het wordt overgedragen door imitatie). Het maakt het behoud van de soort als geheel mogelijk.
Altruïstisch gedrag impliceert sociaal gedrag. Dit laatste is vooral zichtbaar bij trekvogels wanneer ze in de herfst samenkomen voordat ze de zee oversteken, wat nuttig is voor het behoud van de soort. Als daarentegen sociaal gedrag de soort in gevaar brengt, zal natuurlijke selectie, bekend als verwantschap, de neiging hebben dit gedrag te elimineren.
Wanneer een vogelsoort zeer talrijk wordt, put hij zijn voedselbronnen uit en brengt hij zijn voortbestaan in gevaar. Verwantenselectie zal dit gedrag meestal elimineren. In de mate dat voedselkeuze een cultureel gedrag is dat wordt overgedragen door middel van onderwijs, zal een ongeschoolde baby eerder geneigd zijn ander voedsel te adopteren dan dat van zijn ouders. Dit zou verklaren waarom vogels, als ze zo talrijk zijn, hun kinderen niet langer opvoeden.
Zou dit voor de menselijke soort hetzelfde zijn? Dit lijkt zeer waarschijnlijk. In één of twee generaties vervingen enkele tractoren honderden landarbeiders. We lezen niet meer, luisteren niet meer naar de radio of kijken geen televisie. We schrijven niet meer, we sturen sms-berichten. Wij tellen niet meer, wij pakken onze rekenmachine. Lezen, schrijven en tellen zijn vaardigheden uit een ander tijdperk geworden. We zijn volledig afhankelijk geworden van technologie.
Hierdoor heeft onze soort zich met een ongekende snelheid kunnen vermenigvuldigen. Helaas veroorzaakt het de uitputting van onze fossiele hulpbronnen, het verlies van onze biodiversiteit en de opwarming van de aarde. Tegenwoordig geven we alleen kennis door die verband houdt met technologie. We vergeten te leren denken. Onze elite streeft er niet langer naar om nieuwe technologieën te begrijpen, maar om deze te ontwikkelen. Brengt het blijven doorgeven van deze kennis onze soort niet in gevaar?
Er was een tijd dat hoger onderwijs een baan garandeerde. Dit is vandaag de dag niet meer het geval. Lange en dure studies lijken niet langer zo’n aantrekkelijk cultureel levensonderhoud te zijn. Sommige jongeren gaan naar het hoger onderwijs, anderen stoppen na het baccalaureaat. Kunnen we, in een samenleving die dreigt in te storten, vandaag de dag zeggen wie het het beste zal doen? Als we genetisch gezien slechts één soort vormen, vormen we er cultureel vele. Culturele verwantschapsselectie zal de toekomst van onze kinderen bepalen.
De geschiedenis leert ons dat er een precedent was. Kort voor Christus sprak en schreef Julius Caesar vloeiend Latijn en Grieks. Drie eeuwen later schreef keizer Maximiliaan I slecht Latijn en kende hij geen Grieks. In 1 na Christus kon de Byzantijnse keizer Justinus I niet lezen of schrijven. Toen ik klein was, leerde ik het liedje: ‘De goede koning Dagobert trok zijn broek achterstevoren aan…’. Pas met Karel de Grote beseften we eindelijk het belang van onderwijs. Kort voor zijn dood probeerde hij te leren lezen.
Net zoals de verdwijning van een dierenpopulatie wordt geïdentificeerd met het verdwijnen van haar genen, zo wordt het einde van een beschaving geïdentificeerd met het einde van haar cultuur. Het einde van het Romeinse Rijk geeft ons hiervan een illustratie. Het is tijd om dit te begrijpen en de manier waarop we onze kinderen opvoeden te veranderen. Degenen die over de fundamentele kennis beschikken die nodig is om een samenleving opnieuw op te bouwen, zullen overleven, ten koste van degenen die alleen over technische kennis beschikken.
http://www.francois-roddier.fr/