Ik kwam onlangs The hidden face of green energys tegen - Documentaire over Arte.
Omdat ik zelf kritisch ben ten aanzien van windenergie, zonne-energie en elektrische voertuigen, was ik behoorlijk geïntrigeerd toen ik deze film ontdekte.
Maar als ik het van tevoren met de regisseurs eens wilde zijn, liet de kijkervaring me met een bittere smaak achter... Ik zal hieronder argumenteren, maar om snel samen te vatten:
De documentaire hekelt heel goed de "donkere kant" van hernieuwbare energiebronnen en de rampzalige winning van hun zeldzame aardmetalen. Dit punt rechtvaardigt bijna het bekijken op zichzelf, vooral omdat sommige afbeeldingen prachtig zijn.
Hij brengt een discours dat niet erg aanwezig is in de media (denk ik), of je nu voor of tegen bent, geïnformeerd worden over de negatieve aspecten lijkt me noodzakelijk: je kunt niet alleen uitgaan van het positieve om een mening te vormen. En ik heb de indruk dat we dit soort kritiek bijna nooit horen, alsof het debat niet bestaat.
De documentaire streeft niet naar objectiviteit (of anders, het doet het echt slecht, ik zal hieronder voorbeelden geven). Het hoeft natuurlijk niet volkomen neutraal te zijn, maar hier wordt teveel met de feiten afgerekend, alleen de slechte kanten aangehaald, de algemene context weggelaten [klimaatverandering wordt bijna nooit genoemd] , en soms kleineren we zachtjes degenen die denk niet hetzelfde, zoals deze 'profeten' van ecologen.
Naar mijn mening neemt de documentaire zijn toevlucht tot de duistere kant van argumentatie, bepaalde methodes mogen niet massaal worden gebruikt: het afkappen van een citaat om te doen geloven dat een studie onze kant op gaat (terwijl het precies het tegenovergestelde zegt...), het inspelen op emoties om te overtuigen met dramatische muziek of het zeer herhaaldelijk oproepen van industriële lobby's die veel geld willen verdienen (niet dat dit verkeerd is, maar hier heb ik de indruk dat ze vooral met mijn emoties willen spelen zodat ik het ermee eens ben). Er zijn ook tal van valse en ongegronde beweringen, verwarringen, weglatingen, enzovoort.
Samengevat kan ik deze documentaire van harte aanbevelen als het thema zeldzame aardmetalen in groene energieën je interesseert (en meer in het bijzonder als je er nog nooit van hebt gehoord). Maar rekening houdend met het feit dat dit vuile journalistiek is, dat het zal proberen met je emoties te spelen, en dat het beter is om elke bewering zorgvuldig te controleren...
Trouwens, dat ga ik hieronder doen! Ik zal ook de toon van bepaalde passages verhogen als het me stoorde.
---
[Vrijwaring]
• Ik ben geen specialist, ik heb alleen snel de uitspraken gecontroleerd die mij het meest verrassend leken.
• Aangezien dit een oefening is om de feiten te controleren, zal ik de vele passages overslaan waar ik het met de regisseurs eens ben om alleen op het negatieve te focussen, voel je vrij om ernaar te kijken om de meer positieve punten te zien.
• Niveau van ideologische belangenconflicten, als we een karikatuur maken: ik ben voor kernenergie, tegen windenergie en hernieuwbare energiebronnen in Frankrijk, maar integendeel voor in andere landen. En ik ben zo'n beetje een voorstander van elektrische auto's, ook al denk ik dat het echt niet geweldig is en dat het ons niet veel zal helpen. Ik heb ook een redelijk positieve kijk op bestuurders (maar nu minder).
---
"Mensen waren ervan overtuigd dat als ze in een elektrische auto zouden rijden, alle CO2-problemen opgelost zouden zijn"
Het is een van de eerste regels van de film, en zelfs als het niet echt gemeen is, wat is dan de reden om mensen zulke opmerkingen te geven? We kunnen ook denken dat elektrische voertuigen goed zijn voor het klimaat zonder te denken dat het een wonderbaarlijke oplossing is.
Het is niet veel, maar het draagt al bij tot onnodige verdeeldheid in het debat: de mensen tegenover ons zijn naïef, ze maken groteske opmerkingen terwijl we in werkelijkheid niet weten wat de meerderheid van de mensen denkt, het is te gemakkelijk om andere mensen onzin te laten zeggen maak er grapjes over.
Een alternatief had kunnen zijn: "De Fransen hebben een zeer goede mening over elektrische voertuigen, met name om hun milieu-impact te verminderen, maar wordt dit echt door de feiten bevestigd?"
1. Het zaait geen verdeeldheid, niemand wordt belachelijk gemaakt
2. De gemaakte beweringen zijn verifieerbaar door peilingen, het is niet zomaar een mening met natte vingers [1][2].
---
"Is de remedie waarschijnlijk niet erger dan het kwaad van fossiele brandstoffen?"
Deze bewering lijkt mij veel verontrustender, dus ja, het is een reguliere documentaire, ja, het moet waarschijnlijk worden verkocht met een goede intrigerende regel aan het begin, maar het vergelijken van de fouten van hernieuwbare energiebronnen met fossielen is zeer gedurfd.
Als we redeneren in verloren levensjaren (voor elke geproduceerde elektrische TWh), zien we dat fossiele brandstoffen een zeer sterke impact hebben, vooral bij kolen (122 jaar [3]) en in mindere mate gas (32 jaar [3]). . Stookolie ook, maar die wordt in de praktijk bijna niet gebruikt.
Aan de andere kant volgen windturbines/fotovoltaïsche panelen niet dezelfde orde van grootte (6 en 12 jaar "slechts" [3]). Toch moet worden opgemerkt dat het geval van hernieuwbare biomassa dubbelzinnig is met 77 jaar [3], het is waar dat over deze energie inderdaad wordt gedebatteerd, althans in bepaalde vormen, maar:
1. Het is eerlijk gezegd ingewikkeld.
2. Het rapport hekelt haar niet.
Als we redeneren in doden (altijd in TWh), vinden we hier dezelfde ordes van grootte met rampzalige steenkool (24,5 doden [4]), dubieus gas (2,8 doden [4]) en meer bescheiden nucleaire (0,052 doden[4] ). Hernieuwbare energie wordt hier niet in aanmerking genomen, maar de onevenredigheid van steenkool in vergelijking met andere energiebronnen maakt het moeilijk voor te stellen dat windturbines/fotovoltaïsche panelen het slechter zouden doen.
En deze redenering gaat op zonder zelfs maar de klimaatverandering als gevolg van fossiele brandstoffen te noemen. Dus nee, de hier aangeboden oplossingen zijn *niet* erger dan het oorspronkelijke probleem. Op bepaalde criteria is dat natuurlijk het geval (het rapport laat het goed zien!) maar over het algemeen niet.
Mijn alternatief: "Ondanks de behoefte aan hernieuwbare energiebronnen in de strijd tegen klimaatverandering en de voordelen die vaak naar voren worden gebracht, zijn deze oplossingen onberispelijk?"
1. Laten we de context als volgt stellen, natuurlijk zullen windturbines duur zijn in ons rapport, maar we herinneren u eraan dat fossiele brandstoffen die mensen vergiftigen en het klimaat verstoren, toch erger zijn.
2. We vermijden sensatiezucht, ja er zijn slechte kanten, ja het is frustrerend dat het weinig bekend is bij het grote publiek, maar het is niet nodig om teveel te doen, we lopen het risico een bepaalde vorm van relativisme aan te moedigen aangezien alle energieën verschrikkelijk zijn, zelfs erger dan fossielen, dus doe niets.
---
"Zodra we magneten nodig hebben voor windturbinemotoren, of metalen voor fotovoltaïsche cellen, is er behoefte aan zeldzame metalen."
Dit citaat van een expert overbrugt de kloof tussen hernieuwbare energie enerzijds en de catastrofale gevolgen van de winning van zeldzame aardmetalen anderzijds. En nogmaals, het wordt heel goed weergegeven in de film met de beelden in China, maar:
Als sommige windturbines inderdaad zeldzame metalen (neodymium en dysprosium) nodig hebben voor hun magneten, vergeet de documentaire te vermelden dat er ook enkele zijn die het zonder doen. We zouden heel goed de betreffende windturbines kunnen bekritiseren (vooral die op zee) terwijl we uitleggen dat andere op dit niveau geen probleem vormen, het zou genuanceerder zijn, omdat we de windturbines kunnen bekritiseren zonder anti-windturbine te zijn.
Vooral omdat het volgens Ademe niet om windturbines gaat, dit vertegenwoordigt toch 94% van de huidige landvloot [5]! En a priori, voor de overige 6% zijn er alternatieven te ontwikkelen.
Nog steeds volgens Ademe lijken fotovoltaïsche panelen geen zeldzame aardmetalen te gebruiken, maar dat zou te kwader trouw zijn, denk ik, aangezien in hetzelfde document wordt uitgelegd dat bepaalde vereiste metalen kritisch zijn (tellurium, indium, silicium), wat het 'algemene idee' bevestigt.
Mijn alternatief: praat niet over windturbines, want dat is geen relevante kritiek. Sta daarentegen op de fotovoltaïsche panelen.
---
“Na olie is het dus een nieuwe verslaving die we uitscheiden”
Ik ben het ermee eens: een verslaving aan zeldzame metalen is zelfs in tegenspraak met een van de beloften van hernieuwbare energieën, die van wezens zo grenzeloos als de wind en de zon. Aan de andere kant is het in principe ook niet vergelijkbaar met olie, die het klimaat van de hele planeet verstoort en de meeste soorten, ook die van ons, bedreigt. Ja, verslaving is storend, maar je kunt je ook afvragen:
1. Hoe afhankelijk maakt het ons?
2. Zijn we hier afhankelijker dan bij de alternatieven?
3. Is afhankelijkheid het prioriteitscriterium?
---
Het Middenrijk is 's werelds grootste producent van zeldzame metalen, in het bijzonder levert het ⅔ van het grafiet [afbeeldingen van vervuilde landschappen in China]
Ook hier ben ik het mee eens (het wordt zelfs door Ademe [6] aan de kaak gesteld) maar in principe stoort het me een beetje:
Dit wijst alleen met de vinger naar de tekortkomingen in de exploitatie van grafiet in China, zonder noodzakelijkerwijs de exploitatie zelf in twijfel te trekken. Zijn "schonere" mijnen mogelijk? (Hoe zit het bijvoorbeeld met grafiet in Canada?) De logische conclusie van deze driften is niet noodzakelijkerwijs "stop met het maken van hernieuwbare energiebronnen", maar kan ook zijn "laten we hernieuwbare energiebronnen verbeteren", bijvoorbeeld door de exploitatie van mijnbouw in het Westen aan te moedigen.
Het is geen inhoudelijke kritiek, ik weet dat het zelfs het standpunt is dat publiekelijk wordt verdedigd door ten minste één van de twee regisseurs [7], maar de opbouw van de documentaire geeft een meer binaire en clichématige kijk op het debat vind ik.
---
Daar heb ik geen specifiek citaat, maar er is een heel deel van de documentaire dat de exploitatie van steenkool in een stad in Chili aan de kaak stelt, waardoor de lucht onadembaar wordt.
Ik vond deze passage erg verwarrend, omdat we in eerste instantie in Chili waren om de winning van koper, giftig maar noodzakelijk om de energietransitie te ondersteunen, aan de kaak te stellen. Waarom dan praten over kolengerelateerde vervuiling in deze stad? Steenkool heeft niets te maken met groene energie, dat is precies wat ze helpen bestrijden!
Om op deze manier de negatieve gevolgen van groene energie en de negatieve gevolgen van fossiele brandstoffen door elkaar te halen, zonder waarschuwing, zonder enige contextualisering, vond ik erg verontrustend. We zullen later leren dat het Engie is die steenkool ontwikkelt in Chili en tegelijkertijd hernieuwbare energie verdedigt in Frankrijk. Het is een goed argument tegen Engie, maar het is geen argument tegen hernieuwbare energiebronnen.
bonus: ik wilde aanvankelijk een korte passage schrijven om te zeggen dat het aan de kaak stellen van koper [maar gebruikt voor veel andere toepassingen dan de enige ecologische transitie] mij off-topic en een beetje misleidend leek. Na een snelle check had ik het mis, het is juist een gevoelig onderwerp [8].
---
"Ademe gaat verder: in een nieuwe publicatie schrijven specialisten dat de milieueffecten van het elektrische voertuig van dezelfde orde van grootte zijn als die van een thermisch voertuig [muziekdrama]. "
Het citaat wordt afgekapt en het beeld wordt met opzet vervaagd (misschien?) om te voorkomen dat de kijker de hele tekst leest, legt Ademe uit [9]:
1. Elektrische voertuigen zijn ecologisch interessant (!).
2. In het bijzonder om de klimaatverandering in Frankrijk te bestrijden.
3. Ze verbeteren ook de luchtkwaliteit in de stad.
4. Ze hebben nog steeds negatieve effecten tijdens de productie op verzurings- en eutrofiëringscriteria, maar als we dit relateren aan de hele levenscyclus (dus niet alleen de productie van de auto) is het van dezelfde orde van grootte als thermische voertuigen, en bovendien , het verbetert door te recyclen.
De documentaire citeert alleen "het is van dezelfde orde van grootte als thermische voertuigen", wat volledig in tegenspraak is met de woorden van Ademe! Het is de link [9] op pagina 3 en 4 om zelf te controleren, en de passage in de documentaire is rond de 53e minuut.
Deze fout lijkt mij te groot om opzettelijk te zijn, maar het bewijst in ieder geval een zekere vooringenomenheid in de manier waarop regisseurs zichzelf documenteren.
Mijn alternatief: “Ondanks zeer gunstige conclusies voor elektrische voertuigen in Frankrijk, steekt Ademe bepaalde gematigde zorgen met betrekking tot bodemverzuring en watereutrofiëring niet onder stoelen of banken.”
---
De voice-over voegt toe “bevindingen waar de hele politieke klasse geen rekening mee wil houden”
Zoals hierboven vermeld, geeft het rapport aan dat elektrische auto's over het algemeen positief zijn en ondanks hun fouten de CO2-uitstoot kunnen verlagen, is dit echt in tegenspraak met wat politici zeggen?
Op een officiële overheidssite die bedoeld is om elektrische voertuigen bij het grote publiek te promoten, is bijvoorbeeld duidelijk en redelijk gepromoot te lezen dat de fabricage van batterijen voor elektrische auto's zeer vervuilend is [10], dus dat doet het niet' Het lijkt zo'n over het hoofd gezien onderwerp te zijn in afwachting van bewijs van het tegendeel.
---
"In de meeste gevallen in de wereld wordt elektriciteit geproduceerd met fossiele brandstoffen zoals steenkool, stookolie en in mindere mate gas [...] dus als je landen als China, India, de VS, Duitsland, een elektrisch auto stoot meer CO2 uit dan een benzine- of dieselauto"
De in de documentaire geciteerde persoon doet zijn beweringen zonder bewijs te leveren. Als we zijn rapport uit 2008 lezen dat hij vermeldt, worden alleen EDF-gegevens aangehaald, die geven aan dat elektrische auto's de CO2-uitstoot in Frankrijk sterk verminderen, maar slechts een beetje in Europa, en helemaal niet in de wereld [11]. Het rapport lijkt niet verder in te gaan op dit aspect van het debat, dus we kunnen niet zeggen dat elektrische auto's in India, China, de VS en Duitsland een negatieve invloed hebben op het klimaat, zelfs als we kijken naar de gegevens die het meest passen bij de persoon achter deze beweringen.
Aan de andere kant lijken recentere studies erop te wijzen dat elektrische voertuigen inderdaad een positief effect hebben, zelfs in Duitsland en de Verenigde Staten [12] (die beide sterk op steenkool gebaseerd zijn). Logischerwijs zullen deze milieueffecten in de loop van de tijd nog verder afnemen door de bouw van nieuwe windturbines (indien mogelijk tenminste).
We kunnen ook Ademe citeren: “Ongeacht de energiemix van de onderzochte Europese landen, de studie toont aan dat aan het einde van zijn levensduur de milieubalans van het elektrische voertuig altijd gunstiger zal blijven dan die van het thermische voertuig” [13].
We kunnen ons ook herinneren dat de veralgemening van elektrische voertuigen in Frankrijk altijd positief is voor het klimaat, ongeacht de aangehaalde wetenschappelijke bron. De documentaire lijkt echter enige verwarring (niet noodzakelijkerwijs vrijwillig) te laten tussen de positieve situatie in Frankrijk en soms dubbelzinnig in bepaalde andere landen. Als elektrische auto's vervuilen in India, maar positief zijn in Frankrijk, moeten we dit argument niet gebruiken tegen elektrische auto's in Frankrijk.
---
"We weten niet wat we moeten doen met [wind] afval, we hebben hetzelfde probleem dat we hadden met nucleair afval."
Windturbines worden grotendeels gerecycled [14], hun materialen: staal, gietijzer, koper, aluminium worden voor 90% gerecycled. 100% beton, plastic en glasvezel worden verbrand. De rest is begraven, het levert echt problemen op, vooral op het niveau van de magneten en de bladen, maar om samen te vatten met: "het kan niet worden gerecycled" omdat bepaalde onderdelen niet kunnen worden gerecycled, is een misleidende kortere weg.
Bovendien lijkt de parallel met nucleair afval los te staan van de realiteit, aangezien deze laatste specifiek zijn en veel complexer om mee om te gaan (althans voor de kleinste, meest radioactieve minderheid [15] ).
---
Kortom, ik denk dat we op onze hoede moeten zijn voor documentaires, vooral als ze onze kant op gaan.
Het is een ingewikkeld formaat om feiten te controleren, aangezien de bronnen bijna nooit verifieerbaar zijn (we zetten het document zelden op pauze om te zoeken naar de .pdf van de geciteerde studie op google what). En dan wil je ook niet geverifieerd worden als je het op zo'n verdeeldheidwekkende manier presenteert, hier bijvoorbeeld, ze drongen er sterk op aan dat ze de machtige industriële lobby aanvielen, niemand wil aan hun kant staan, denk ik.
Maar bovenal is La Face Cachée des Energies Vertes ook geen Alien Theory of Hold Up (verre van dat!). Het is gewoon een documentaire over Arté, zoals ik me kan voorstellen, en toch denk ik dat we, als we ernaar kijken zonder achterdochtig te zijn, het risico lopen een zeer bevooroordeelde kijk op het debat te krijgen.
---
Ik stel me voor dat maar weinig mensen zullen lezen [Ik geloof dat bijna niemand dit rapport in mijn contacten heeft gezien ^^'] maar als het onderwerp je interesseert, aarzel dan niet om me tegen te spreken, ik zal updaten in geval van fouten van mijn kant.
---
[reparaties en opmerkingen]
• Verzuring en eutrofiëring heb ik in één keer omgedraaid. [Ems-raadsel]
• We hadden kunnen specificeren dat zeldzame aardmetalen niet zeldzaam zijn maar zwak geconcentreerd. Andere manieren om ze te extraheren zijn mogelijk, maar duurder dan Chinese methoden [Ronan Birrien]
• 6% van de Franse windturbines op land bevat aarde en niet 3%.
