Herlancering van het onderwerp, de VN trekt aan de alarmbel (maar iedereen is doof...)
De oceanen, de bron van het leven op aarde, zouden onze ergste vijanden op wereldschaal kunnen worden als er niets wordt gedaan om de uitstoot van broeikasgassen sterk af te remmen, volgens een conceptrapport dat exclusief door AFP is verkregen.
Visbestanden kunnen afnemen, orkaanschade kan toenemen en 280 miljoen mensen kunnen ontheemd raken door de stijgende zeespiegel, volgens dit speciale rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), over de oceanen en de cryosfeer (zee-ijs, gletsjers, poolijskappen en permanent bevroren bodems), dat op 25 september in Monaco officieel zal worden onthuld.
Dit rijke document van 900 pagina's is het vierde speciale rapport van de VN dat in minder dan een jaar is gepubliceerd. De precedenten, al even alarmerend, betroffen de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C, de biodiversiteit en het beheer van land en het mondiale voedselsysteem. Volgens dit vierde opus, dat bestaande wetenschappelijke gegevens verzamelt en als referentie wordt gezien, zou de stijgende zeespiegel uiteindelijk 280 miljoen mensen over de hele wereld kunnen verdrijven. En dit in de optimistische veronderstelling dat de opwarming van de aarde beperkt zou blijven tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk.
Met de voorzienbare toename van de frequentie van cyclonen zullen veel megasteden dicht bij de kust maar ook kleine eilandstaten vanaf 2050 elk jaar worden getroffen door overstromingen, zelfs in de optimistische scenario's. “Als je kijkt naar de politieke instabiliteit die wordt veroorzaakt door kleinschalige migratie, moet ik met angst aan een wereld denken waarin tientallen miljoenen mensen hun door de oceaan opgeslokte land zouden moeten verlaten”, maakt Ben Strauss, president en directeur van Climate Central, een onderzoeksinstituut gevestigd in de Verenigde Staten, zich zorgen.
Het rapport voorspelt verder dat 30% tot 99% van de permafrost, de grondlaag die theoretisch het hele jaar door bevroren is, tegen 2100 zal smelten, als de uitstoot van broeikasgassen in het huidige tempo doorgaat. De permafrost van het noordelijk halfrond zal onder invloed van de dooi een "koolstofbom" vrijgeven, gemaakt van koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4), waardoor de opwarming wordt versneld.
Verschijnselen, die al aan de gang zijn, kunnen ook leiden tot een verdere afname van de visbestanden, waarvan veel populaties afhankelijk zijn voor hun voedsel. De schade veroorzaakt door de overstromingen kan worden vermenigvuldigd met 100, zelfs tot 1.000 tegen 2100. Het smelten van de gletsjers als gevolg van de opwarming van de aarde zal miljarden mensen die ervan afhankelijk zijn te veel zoet water geven, en vervolgens te weinig.
Voorzichtigheid van de belangrijkste uitstoters
Volgens het rapport zou de zeespiegelstijging in de 22e eeuw "enkele centimeters per jaar kunnen overschrijden", ongeveer honderd keer hoger dan nu. Als de temperatuurstijging in 2 2100°C bedraagt, zal dit het begin zijn van een "race vooruit" in de stijging van de zeeën, waarschuwt Ben Strauss.
De publicatie van dit rapport volgt op de organisatie van een wereldtop voor het klimaat op 23 september in New York, bijeengeroepen door de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres. Hij wil van landen sterkere toezeggingen krijgen om hun CO2-uitstoot te verminderen, terwijl die in het huidige tempo zouden leiden tot een opwarming van de aarde van 2 tot 3°C tegen het einde van de eeuw. Deskundigen vrezen dat China, de Verenigde Staten, de Europese Unie en India - de vier belangrijkste uitstoters van broeikasgassen - met beloftes komen die niet aansluiten bij de uitdagingen. Zo merkt Michael Mann, directeur van het Earth System Science Center aan de Universiteit van Pennsylvania, aan de andere kant van de Atlantische Oceaan op dat "techno-optimisten nog steeds denken dat we manieren kunnen vinden om dit probleem op te lossen", hoewel "de Verenigde Staten niet klaar zijn om tegen 2100 een zeespiegelstijging van één meter onder ogen te zien" voor sommige van hun steden, zoals New York en Miami.
Van de vier grote economische regio's die bijna 60% van de uitstoot van fossiele brandstoffen voor hun rekening nemen, lijkt geen enkele klaar om ambitieuzere doelstellingen aan te kondigen om de uitstoot van hun economieën te verminderen. Donald Trump scheurt het klimaatbeleid van zijn voorganger Barack Obama af en wil dat de Verenigde Staten het Akkoord van Parijs uit 2015 verlaten. Een akkoord dat tot doel heeft de gemiddelde temperatuurstijging ten opzichte van het pre-industriële niveau ruim onder de 2°C te houden, en zoveel mogelijk bij 1,5°C. India van zijn kant ontwikkelt snel zonne-energie, maar blijft zijn steenkoolcapaciteit vergroten. De Europese Unie evolueert naar een koolstofneutraliteitsdoelstelling die tegen 2050 moet worden bereikt, maar verschillende lidstaten aarzelen om zich hieraan te committeren.
China, dat bijna evenveel CO2 uitstoot als de Verenigde Staten, de Europese Unie en India samen, geeft gemengde signalen af. "Beijing's aandacht verschuift geleidelijk van milieukwesties en klimaatverandering", zegt Greenpeace International-analist Li Shuo. Hij legt het uit door de bezorgdheid die is ontstaan door de vertraging van de Chinese economie en de handelsoorlog met de Verenigde Staten. Shanghai, Ningbo, Taizhou en een half dozijn grote Chinese kuststeden zijn zeer kwetsbaar voor toekomstige zeespiegelstijging, die naar verwachting aan het einde van de 2e eeuw een meter boven het wereldniveau zal stijgen als de COXNUMX-uitstoot aanhoudt.
