Fysieke grenzen aan groei [1] zijn ze relevant?

Sinds de beroemde zin van KE Boulding [2] Naast de publicatie van het rapport van de Club van Rome is deze fysieke grens gemeengoed geworden: des te meer reden om ervoor op te passen en de geldigheid van de bewering in twijfel te trekken, aangezien dit met de opwarming van de aarde de twee pijlers zijn van een zwakke "ecologische" kritiek op het functioneren van onze samenlevingen. Als ik dit soort kritiek "zacht" noem, dan is dat omdat ze blind is voor andere verschijnselen en als dat zo is, dan is dat omdat ze het in wezen volledig eens is met onze manier van functioneren en alleen betreurt dat materiële obstakels haar triomftocht belemmeren.

Het zou natuurlijk zinloos zijn om de realiteit van deze obstakels te ontkennen, als we er rekening mee houden dat de dynamiek van het kapitalisme is om geprijsde overvloed te creëren door de vernietiging van vrije overvloed. [3], zouden deze beperkingen hem tot op zekere hoogte van nieuw voedsel kunnen voorzien. De werking van de warencyclus kan op twee complementaire manieren worden gelezen: soms is het hypergerationaliseerd, beschouwd in zijn interne metabolisme in bedrijven, tijdens de productiefase, soms is het het tegenovergestelde als we kijken naar consumentenarbeid [4] wat zo irrationeel mogelijk wordt gedaan (dwz met maximale verspilling).

Vanuit dit specifieke gezichtspunt weerhoudt niets ons ervan te denken dat de schaarste aan grondstoffen, aangezien de toename van ongewenste effecten geen nieuwe bronnen van winst vormt: het doel van een bedrijf is immers niet om het maximum aan goederen te verkopen (dit is alleen waar in bepaalde omstandigheden, maar nooit voor dit enige doel), maar om het bereiken van de maximale winst. Het is mogelijk om subtiele technologieën voor te stellen (de woorden kunnen worden geschreven!) die autonoom ons minste afval zouden recyclen, zonne-energie die genoeg zou produceren om de voorwaarden van ons bestaan ​​te blijven vernietigen en tegelijkertijd genoeg om kostbare palliatieven te brengen (vgl. transhumanisme) ...

Oppervlakkig gezien zouden de grenzen van de groei dus eerder verschijnen als een grens van een redenering die zichzelf opsluit in een kader dat alleen overeenkomt met de tot nu toe bekende realiteit (presentisme) en andere mogelijkheden verwaarloost. Daarom is de externe begrenzing van het kapitalisme alleen niet voldoende om een ​​samenhangende analyse van zijn evolutie te maken, of men nu concludeert, zoals meestal het geval is, dat hervormingen nodig zijn of, in het tegendeel, in het geval van een (invloedrijke) wetenschapper stromingen, door een verlangen om een ​​proces te versnellen dat door anderen wordt gevreesd...

Beide benaderingen zijn even verkeerd. de een dan de ander omdat ze zijn gebaseerd op een afgeknotte weergave van de initiële gegevens van het probleem. De externe limiet gaat namelijk gepaard met een interne limiet en een logische limiet, en het is deze combinatie die belangrijk is om te overwegen. Ik zal hier niet verder op ingaan, aangezien ik het al uitgebreid behandeld heb, maar ik herinner eraan dat de interne limiet het gevolg is van de combinatie van de daling van de eenheidsprijzen van goederen en het steeds kleiner wordende aandeel van menselijke arbeid in hun productie => daling van de winstvoet. De logische grens is meer recent verschenen, vanwege de onhoudbaarheid van de interne grens en dit heeft geleid, in tegenstelling tot de gebruikelijke werking, tot het accumuleren van de abstracte waarde van een vermeend werk dat pas in de meer dan onwaarschijnlijke toekomst gerealiseerd zou kunnen worden... Ik noem dit laatste fenomeen om methodologische redenen en ook omdat het (als men er serieus naar kijkt) een gebruikelijk gebied van grote verwarring over de rol van schulden en de financiële sector belicht.

Dus terwijl het politieke debat zich concentreert op de vorm van de herverdeling van middelen, blijkt dat het enige inhoudelijke kritische punt dat soms theatraal naar voren is gekomen ("het huis staat in brand!"), het niet mogelijk maakt om een coherente analyse maken van het huidige sociaal-economische metabolisme en de crisis ervan. Alleen een analyse die rekening houdt met de totaliteit van de onderliggende mechanismen, maakt het mogelijk te begrijpen dat het kapitalisme, zoals elk systeem, de neiging heeft om tot het einde van zijn logica te gaan: dit is wat het doet als het palliatieven gebruikt om steeds onwaarschijnlijker te worden om zijn onvermijdelijke ineenstorting een beetje langer.

Voor meer informatie: is "zachte" ecologie bijziend

Opmerkingen en referenties:
[1] Wat hier wordt onderzocht, is de groei van de accumulatie van abstracte waarde, namelijk ruw vergelijkbaar met de groei van de grondstof...
[2] “Iedereen die gelooft dat exponentiële groei oneindig kan doorgaan in een eindige wereld, is een gek of een econoom. »
[3] Dat is een andere manier om te zeggen dat het schaarste creëert...
[4] Dit concept verduidelijkt de symmetrische functie van de vernietiging van de waar, die alleen de cyclus van de waar in stand houdt; voor zover de waar minder beantwoordt aan de bevrediging van een authentieke menselijke behoefte dan aan de noodzaak van de circulatie van kapitaal met het oog op de toename ervan, is het niet ongepast om de consumptie in deze cyclus te integreren in de vorm van arbeid, ook al is het nooit waargenomen in deze vorm.